در شرایط جنگ و بحران، بیماران مبتلا به فشار خون بالا با خطرات بیشتری مواجه می‌شوند. استرس، قطع دارو، تغذیه نامناسب و محدودیت‌های درمانی می‌تواند سلامت این بیماران را به خطر بیندازد. رعایت نکات زیر به حفظ سلامت و پیشگیری از عوارض جدی کمک می‌کند.

۱. مدیریت دارو و تجهیزات ضروری

• ذخیره دارو:

داروهای فشار خون را به مقدار کافی (حداقل برای ۲ تا ۴ هفته) تهیه و در جای خشک و خنک نگهداری کنید. داروها را در کیف اضطراری و دور از گرما و رطوبت قرار دهید.

• مصرف منظم دارو:

داروها را طبق دستور پزشک و به موقع مصرف کنید. قطع ناگهانی یا تغییر خودسرانه دارو بسیار خطرناک است و می‌تواند باعث بروز سکته قلبی یا مغزی شود.

• ثبت اطلاعات دارویی:

لیستی از نام داروها و دوز مصرفی را روی کاغذ یا تلفن همراه یادداشت و همیشه همراه داشته باشید.

• دستگاه فشارسنج:

در صورت امکان، دستگاه فشارسنج را تهیه و فشار خون خود را روزانه اندازه‌گیری و ثبت کنید.

۲. تغذیه و آب‌رسانی

• رعایت رژیم کم‌نمک:

مصرف نمک را به حداقل برسانید و از غذاهای شور، کنسروی و فرآوری‌شده پرهیز کنید. غذاهای سبک مانند نان، پنیر کم‌نمک، سبزیجات و میوه‌ها را در برنامه غذایی قرار دهید.

• مصرف مایعات کافی:

روزانه حداقل ۶ لیوان آب بنوشید تا بدن دچار کم‌آبی نشود، مگر اینکه پزشک محدودیت خاصی تعیین کرده باشد.

• مصرف مواد غذایی غنی از پتاسیم:

میوه‌ها و سبزیجات تازه به کنترل فشار خون کمک می‌کنند.

۳. مدیریت استرس و سلامت روان

• کاهش استرس:

استرس می‌تواند فشار خون را به شدت افزایش دهد. با تمرینات تنفسی، مدیتیشن، صحبت با خانواده و دوری از اخبار اضطراب‌آور، استرس خود را کنترل کنید.

• حمایت عاطفی:

ارتباط با خانواده و دوستان و دریافت حمایت روانی اهمیت زیادی دارد.

• استراحت کافی:

خواب و استراحت کافی به کنترل فشار خون کمک می‌کند.

۴. فعالیت بدنی و مراقبت‌های ویژه

• فعالیت بدنی سبک:

حتی در منزل، حرکات ساده کششی یا پیاده‌روی کوتاه انجام دهید تا گردش خون بهبود یابد. از ورزش‌های سنگین پرهیز کنید.

• پرهیز از مصرف محرک‌ها:

از مصرف قهوه زیاد، چای پررنگ، نوشابه‌های انرژی‌زا، سیگار و الکل خودداری کنید.

۵. نکات اضطراری و آموزش خانواده

• پک اضطراری:

یک کیف اضطراری شامل داروها، لیست داروها و دوز مصرفی، دستگاه فشارسنج، آب معدنی، خوراکی کم‌نمک و کارت شناسایی بیماری آماده داشته باشید.

• آموزش علائم اورژانسی:

خانواده باید علائم خطرناک مانند سردرد شدید ناگهانی، تاری دید، درد قفسه سینه، تنگی نفس، بی‌حسی یا فلج موقت، گیجی یا از دست دادن تعادل را بشناسند و در صورت مشاهده، فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنند.

• برنامه‌ریزی برای جابجایی:

در صورت نیاز به جابجایی ناگهانی، کیف اضطراری و داروها را همیشه همراه داشته باشید.

دکتر مهین نظری دانشیار گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز